Jak powstaje terminarz ligowy? Co to są terminy FIFA i UEFA? Dlaczego kończymy rozgrywki już w maju? Dlaczego gramy systemem asymetrycznym?...czyli zasady tworzenia ligowego kalendarza.

Jak ustala się terminarz rozgrywek ligowych?
Ramowy terminarz rozgrywek jest ustalany po otrzymaniu od FIFA i UEFA informacji o oficjalnych terminach, w których rozgrywane będą mecze reprezentacji narodowych oraz spotkania europejskich pucharów.

Co to są terminy FIFA i UEFA i dlaczego ligi nie mogą wtedy grać swoich meczów?
Komitet Wykonawczy FIFA ustala terminarz reprezentacji narodowych z kilkuletnim wyprzedzeniem. Obecnie jest znany terminarz do 2014 roku, który uległ ostatnio nieznacznym modyfikacjom, m.in. dopisano dodatkowy termin czerwcowy. Kalendarz FIFA jest dostępny na stronie FIFA.com; rozsyłany jest także do federacji oraz lig zawodowych. Przykładowo na rok 2011 FIFA zarezerwowała 13 terminów, na rok 2012 - 11 terminów (nie licząc turnieju UEFA Euro 2012), a na rok 2013 - aż 15 terminów. Pamiętajmy, że w tych terminach grają nie tylko pierwsze reprezentacje narodowe, ale także U-21 oraz młodsze roczniki. Kluby zobowiązane są zwalniać swoich zawodników na te spotkania.

Po ustaleniu kalendarza FIFA, UEFA z niespełna rocznym wyprzedzeniem ustala terminarz swoich rozgrywek. W sezonie 2011/2012 UEFA zarezerwowała na potrzeby Ligi Mistrzów oraz Ligi Europy 27 terminów. Zgodnie z ustaleniami UEFA z Europejskim Stowarzyszeniem Lig Zawodowych (EPFL), którego członkiem jest Ekstraklasa SA, w tych 27 terminach nie mogą być planowane żadne mecze ligowe, bez względu na to, czy przedstawiciele danej ligi grają jeszcze w Lidze Mistrzów czy Lidze Europejskiej. Takie postanowienie UEFA ma na celu ochronę swoich rozgrywek, dzięki czemu UEFA generuje z nich większe przychody (sponsorzy i partnerzy medialni UEFA mają gwarancję, iż w czasie meczów Ligi Mistrzów czy Ligi Europejskiej nie odbywają się inne zawody ligowe, mogące odciągnąć uwagę kibica od rozgrywek UEFA). To rozwiązanie jest zaakceptowane przez EPFL, gdyż w niczyim interesie nie leży, aby mecze ligowe konkurowały z Ligą Mistrzów - zarówno frekwencja na stadionach, jak i ta przed telewizorami jest albo mniejsza albo podzielona. UEFA w skrajnych przypadkach dopuszcza - ale tylko za każdorazową indywidualną zgodą - aby w terminach UEFA odbywały się pojedyncze zaległe mecze ligowe, które w pierwotnym terminie nie zostały rozegrane na skutek siły wyższej i musiały być przełożone (np. z powodu zalanego boiska). Takie spotkanie nie może jednak być rozegrane w godzinach nakładających się na transmisję meczów UEFA, czyli np. powinno skończyć do 20:30 w dniu transmisji meczów Ligi Mistrzów, zaczynających się o 20:45. Tak restrykcyjna polityka UEFA ma swoje finansowe uzasadnienie. Europejska centrala zanotowała znaczący wzrost wpływów, a beneficjentem nowego systemu był np. Lech Poznań, który dzięki awansowi do 1/16 finału Ligi Europy zarobił znacznie więcej niż w analogicznej sytuacji, gdy grał w 1/16 finału dawnego Pucharu UEFA.

Dlaczego Ekstraklasa nie gra w czerwcu, kiedy jest najlepsza pogoda?
To samo pytanie zadaliśmy UEFA. Dostaliśmy informację, iż przynajmniej do 2015 roku, granie w czerwcu jest wykluczone. Do tego czasu będą obowiązywać obecne systemy rozgrywek, które nakazują ligom zgłoszenie swoich reprezentantów do europejskich pucharów do 1 czerwca danego roku. To wymusza zakończenie rozgrywek ligowych do końca maja, także dlatego, iż nasze drużyny rozpoczynają rozgrywki UEFA bardzo wcześnie, np. polska drużyna, która w obecnym sezonie zajmie 3 miejsce, zagra w kwalifikacjach Ligi Europy już 30 czerwca 2011. Odpowiednie działy rozgrywek UEFA potrzebują czerwca na dokonanie rozstawień, losowań, co zajmuje co najmniej trzy ostatnie tygodnie czerwca. A że pierwsze dziesięć dni czerwca to oficjalne terminy FIFA, to i tak nie ma mowy o wydłużeniu sezonu poza maj. Co więcej, w latach parzystych rozgrywki ligowe muszą się kończyć do połowy maja ze względu na tzw. okresy ochronne i przygotowania do finałów Mistrzostw Świata czy Mistrzostw Europy. Bez znaczenia jest fakt, czy dana reprezentacja się zakwalifikuje czy nie; wystarczy, że w składach klubów są zawodnicy, którzy mogą pojechać na mistrzostwa. Taki przypadek mieliśmy np. w 2010 roku, gdzie pomimo braku uczestnictwa Polski w turnieju, musieliśmy skończyć ligę 15 maja, gdyż w polskich klubach byli zawodnicy powołani do swoich reprezentacji narodowych na mistrzostwa w RPA. W sezonie 2011/2012 zgodnie z ustaleniami z UEFA sezon zakończymy 12 maja 2012 roku.

Dlaczego gramy systemem 17/13 lub 16/14, a rzadko kiedy sezon rozgrywany jestklasycznym systemem "połowa meczów jesienią - połowa wiosną"?
Ze względu na kalendarz FIFA i UEFA, o których było powyżej oraz mając na uwadze względy klimatyczne. W tym sezonie mamy wiosną do dyspozycji zaledwie 13 terminów weekendowych, jeden środowy oraz jeden rezerwowy, który notabene został już wykorzystany (po przełożeniu na wiosnę 2011 16. kolejki Ekstraklasy). Jesienią tych terminów było co najmniej 17, włączając ten wykorzystany na mecz o Superpuchar. Nie jesteśmy wyjątkiem; obecnie co najmniej 13 lig jest zmuszonych do rozgrywania sezonu mając asymetryczny kalendarz. Rekordzistką jest liga ukraińska, która rozegrała aż 19 kolejek jesienią, a wiosną odbędzie się ich tylko 11. W większości lig środkowo-europejskich praktycznie nie można grać od połowy grudnia do połowy lutego, co oznacza, iż w latach parzystych runda wiosenna nie może trwać dłużej niż trzy miesiące! Problem ten został oficjalnie zgłoszony przez Ekstraklasę SA do UEFA i być może nastąpi przesunięcie terminów rozgrywek UEFA, jednakże nie wcześniej niż po 2015 roku. Do tego czasu będziemy musieli pogodzić się z tym, że jesienią gramy dłużej, a wiosną sezon jest krótki albo bardzo krótki.

Dlaczego nie przejdziemy na system "wiosna - jesień"?
Wbrew pozorom zmiana systemu w lidze zawodowej nie ma aż tak wielkiego znaczenia dla terminarza. W latach parzystych i tak ligi muszą wstrzymać rozgrywki od 15 maja do zakończenia turniejów mistrzowskich, a lipiec nie jest najlepszym miesiącem i dla kibiców i dla stacji telewizyjnych. Jest to w Europie okres wakacyjny, dlatego też większość lig startuje dopiero w drugiej połowie lub pod koniec lipca. Większość europejskich stacji telewizyjnych nie chce w ogóle transmitować meczów w wakacje, stąd też m.in. decyzja UEFA o rozpoczęciu rozgrywek grupowych Ligi Mistrzów dopiero we wrześniu. Z podobnych względów od systemu "wiosna - jesień" odeszła liga zawodowa w Rosji. Zresztą wraz z systematyczną poprawę infrastruktury stadionowej oraz bazy treningowej problem warunków rozgrywania meczów będzie maleć i spotkania grudniowe czy lutowe będą przekładane tylko w przypadkach ekstremalnych warunków pogodowych, takich jak w Polsce w grudniu 2010 roku. Problem terminarza w niższych ligach nie powinien być w ogóle zauważalny. Niższe klasy rozgrywkowe nie mają ograniczeń, takich jak Ekstraklasa, a runda jesienna może tam zaczynać się od początku sierpnia, kończyć z końcem listopada, zaś runda wiosenna zaczynać w połowie marca i kończyć w połowie czy nawet pod koniec czerwca.

Ekstraklasa.org